A cikin ‘yan kwanakin nan, an sami ce-ce-kuce kan sake gina kasuwar, bayan da bankin Jaiz ya nemi yin yarjejeniya da gwamnatin jihar Filato don ya gina kasuwar cikin shekara daya.
Kimanin makarantu masu zaman kansu dubu biyar ne ke gudanar da harkokinsu ba tare da samun lasisi daga gwamnati ba a jihar Filato.
Yayin da matsalar tsaro ke kara ta’azzara a babban birnin tarayyar Najeriya, Abuja, jihohin dake makwabtaka da birnin sun fara daukan matakan tsare rayukan al’ummarsu.
Al’ummomin wasu yankunan dake kananan hukumomin Wase da Kanam a Jahar Filato sun koka kan yadda ‘yan bindiga ke kisan mutane suna sace dabbobi da yin garkuwa da mutane a kauyukansu.
Maniyyata dubu daya da dari biyar ne basu sami tafiya aikin hajjin bana ba, da suka hada da mutane tara daga Jahar Bauchi, mutane tasa’in da daya daga Jahar Filato da wassu dari bakwai daga Jahar Kano.
Bayan kammala zabubbukan fidda gwani da jami’iyyun siyasa a Najeriya suka yi, al’ummar kasar sun fara tofa albarkacin bakinsu kan bukatun da suke so wadanda suka sami shugabanci a zaben shekara ta dubu biyu da ishirin da uku, su fuskanta, don kawo sauyi mai inganci a rayuwarsu.
Yayin da shekara ta 2023 ke kara karatowa, ‘yan siyasa na ta fafutikar neman hawa kujerun madafun iko a zabukan da za’a gudanar badi, babban kalubale da Najeriya ke fuskanta shi ne na tsaro.
Wasu ‘yan majalisar karamar hukumar Mangu a Jahar Filato sun tsige mataimakin shugaban karamar hukumar, Alhaji Garba Hassan suka kuma dakatar da shugaban karamar hukumar, Daput Minister Daniel na tsawon watanni uku.
Sakataren majami’ar ECWA, Rabaran Yunusa Nmadu ya shaida wa Muryar Amurka cewa ECWA, da ma sauran kungiyoyin addinin Kirista ba sa tilasta mutum shiga addinin, ba tare da amincewarsa ba.
A tsarin dimokradiyya, matsayin mataimakin shugaban kasa na da muhimmanci kamar na shugaban kasa, saboda shine ke rike shugabancin kasar, yayinda shugaban kasar ya shiga wani yanayi, ko dai na rashin lafiya, ko yayi murabus, ko ya rasu.
Bayan kammala zabubbukan fidda ‘yan takara da za su kara a zaben gama gari na shekarar 2023, hankalin jama’a yanzu ya karkata kan wadanda jam’iyyun zasu zaba a matsayin mataimakan shugaban kasa.
Kungiyar mambobin Katolika a Najeriya ta bukaci hukumomi su zakulo su kuma hukunta wadanda suka kashe masu ibada a majami’ar Saint Francis dake Owo a Jahar Ondo.
A cigaba da yunkurin da kungiyoyin al’umma ke yi don bada gudunmowarsu kan yaki da batagari da samar da tsaro, kungiyar kwararrun maharba a Najeriya ta horadda jami’anta fiya da dubu daya.
Jami’iyyar APC a Jahar Nasarawa ta zargi uwar jami’iyyar da neman haddasa rudani da rarrabuwar kawunan ‘ya’yan jami’iyyar a Jahar, biyo bayan sauya sunayen wassu deliget da zasu gudanar da zaben fidda gwani na ‘yan takarkaru.
Rundunar sojin Najeriya ta jaddada kwarewarta wajen kakkabe burbushin ‘yan ta’adda da sauran kungiyoyi dake tada kayar baya da barazana ga tsaro a kasar.
Kungiyar hadin kan Kirista a Najeriya-CAN, reshen jahar Filato ta bukaci a rika yin hukunci kan duk wadanda suka aikata ba daidai ba, don samar da adalci ga kowa.
Shugaban kungiyar ta CAN a jihar Filato, Rabaran Fada Polycarp Lubo, ya ce za su gudanar da sujada da addu’o’i na musamman ne a ofishin kungiyar CAN.
Wasu mutane goma sha takwas dake neman takarar kujerar gwamnan jahar Filato a karkashin jami’iyyar APC, sun yi barazanar ficewa daga jami’iyyar tare da dimbin magoya bayansu, in har jami’iyyar bata dakile take-taken dora dan takara da basu amince da shi ba.
Gwamnan jahar Filato, Simon Lalong ya umurci jami’an tsaro da su kamo wadanda suka kai hari kan Sanata mai wakiltar Filato ta kudu, Nora Dadu’ut da wasu ‘yan jarida goma sha uku.
Rundunar ta ce ta kwato makaman ne a lokuta daban-daban yayin gudanar da aikinta na tabbatar da zaman lafiya.
Domin Kari
